Wino stworzono kilka tysięcy lat temu i od tego czasu trwa nieustanna dyskusja na temat naczyń w których najlepiej podawać wino. Nasi przodkowie wykorzystywali naczynia zrobione z gliny, drewna, metalu, poroża zwierząt. Wtedy liczyła się trwałość naczynia, doznania aromatyczno-smakowe schodziły na dalszy plan. Przełom nastąpił w połowie XV wieku kiedy w Wenecji wynaleziono szkło przezroczyste. Kieliszki były wykonane z kryształu, posiadanie takiego kieliszka było podkreśleniem statusu społecznego.
Trend dotyczący wielkości kieliszków, ich kształtu i zastosowania cienkiego szkła rozpoczął się pod koniec lat 50-tych ubiegłego wieku. To wtedy Klaus Józef Riedel, profesor chemii, potomek szklarskiej rodziny z Austrii, wykonał kieliszek z cienkiego szkła, ze stopką, o kształcie podobnym do kurzego jajka. Wtedy też zaczęto rozróżniać znaczenie aromatyczno-smakowe wina białego, czerwonego, różowego oraz musującego. Kształt kieliszka, jakość szkła i jego grubość ma ogromne znaczenie w wydobyciu aromatów i smaków wina. Często podczas spotkań towarzyskich gospodarze planują podanie wina białego, czerwonego, musującego i stają przed pytaniem – jaki kieliszek do jakiego wina ? Dzisiaj istnieją różne rodzaje kieliszków, setki wzorów a my przyjrzyjmy się bliżej czym się różni kieliszek do białego i czerwonego wina, w jakim kieliszku serwujemy czerwone wino a w jakim białe.
Kieliszki do wina czerwonego.
Wina czerwone zasadniczo można podzielić na wina typu bordoskiego, przeznaczony do win dobrze zbudowanych np. cabernet sauvignon, merlot, syrah, oraz kieliszek do win czerwonych lżejszych, o wyrafinowanych aromatach np. pinot noir, blaufrankisch, dornfelder. Kieliszek bordoski posiada szeroką i wyższą czaszę niż kieliszki do wina białego. Kształtem może przypominać kwiat tulipana. Taki kształt umożliwia natlenienie wina, wydobycie aromatów i smaków. Kieliszek burgundzki kształetme może przypominać trapez lub piłkę, szeroka podstawa doskonale umożliwia gromadzenie się aromatów.
Kieliszki do wina białego i wina różowego.
W przypadku wina białego i różowego możemy podawać te same kieliszki. Są to kieliszki o mniejszej czaszy niż w przypadku kieliszków do wina czerwonego. Także tutaj są pewne niuanse które jeśli je zapamiętamy, pozwolą nam na uwydatnienie walorów aromatyczno-smakowych wina. Wina produkowane metodą z ograniczonym dostępem powietrza, będą miały aromaty owocowe, kwiatowe, żywe i kwasowe. Kieliszek z małą czaszą, zbliżoną do kurzego jajka pozwoli na utrzymanie chłodnej temperatury wina i wydobycie owocowych aromatów. Z kolei wina białe, starzone w dębowych beczkach, będą potrzebowały innego rodzaju kieliszków – ciut większe, pozwoli to na wydobycie kompleksowych aromatów. Będzie też nam łatwiej zakręcić takim kieliszkiem i uzyskać lepszy aromat.
Kieliszki do wina deserowego.
Wina deserowe typu porto, słodkie sherry czy też tokaj aszu, najlepiej podawać w kieliszkach mniejszych, pozwalających utrzymać chłodniejszą temperaturę wina. Kształt czaszy powinien jednak nie być zbyt mały tak aby umożliwić kręcenie kieliszkiem i tym samym aby wino deserowe mogło oddychać i uwalniać aromaty i smaki, które zostały zabutelkowane. Szeroka podstawa pomaga również zapobiegać nadmiernemu nagrzewaniu się wina deserowego, co pozwala w pełni cieszyć się jego profilem smakowym. Kiedy wino deserowe jest zbyt ciepłe, alkohol może stać się przytłaczający i tracisz niektóre z tych wyjątkowych smaków porto.
Kieliszki do wina musującego.
Serwując wino musujące musimy rozważyć czy nasze przyjęcie ma charakter formalny, elegancki lub mniej oficjalny, gdzie możemy pozwolić sobie na pewną dawkę szaleństwa. Na eleganckich spotkaniach na których świętujemy urodziny, imieniny lub nasze sukcesy, najlepiej sprawdzą się wysokie kieliszki o wąskiej czaszy typu flute. Zaletą takiego kieliszka jest możliwość obserwowania tysięcy bąbelków które wędrują sobie z dołu do góry. Kieliszek flute dobrze utrzymuje chłodną temperaturę i a długa nóżka jest poręczna w trzymaniu. Natomiast jeśli mamy wysokiej jakości wino musujące i chcemy cieszyć się jego budową, aromatami które zmieniają się w miarę upływu czas, to wtedy podajemy takie wino w kieliszkach do wina białego. Kieliszek do wina białego umożliwi „kręcenie” wina, wydobędziemy z niego bogate aromaty i smaki wina.
Na zakończenie kilka podpowiedzi które pomogą nam cieszyć się winem.
Jak trzymać kieliszek do wina ?
Najczęściej spotykanym błędem jest trzymanie kieliszka za jego czaszę. Jest to wygodne ale mało estetyczne, na szkle pojawiają się nasze odciski i ślady po palcach. Dodatkowo, kieliszek trzymany za czaszę nagrzewa się i ma wpływ na walory aromatyczno-smakowe wina. W kawiarni czy restauracji pijąc kawę też nie trzymamy filiżanki za jej czaszę ale za uszko. Podobnie z winem, w tym celu wymyślono nóżkę do kieliszka.
Czystość kieliszków.
Jest to rzecz absolutnie ważna, nawet najmniejsza pozostawiona plama na kieliszku może zrujnować smak i aromat, tym samym popsuć miłą chwilę. Po wyjęciu kieliszków ze zmywarki, warto upewnić się że nie ma na nich zacieków, smug lub resztek detergentów. Użyj flanelowej lub bawełnianej ściereczki (czystej) do przetarcia kieliszków.
Napełnianie kieliszków.
Nigdy nie napełniaj kieliszka powyżej połowy jego objętości, jest to nieeleganckie i niewygodne dla samego pijącego. Pełnym kieliszkiem nie jesteśmy w stanie zakręcić i wydobyć jego walory aromatyczno-smakowe. Optymalna ilość to 20%-25% jego objętości a przy spotkaniach typowo degustacyjnych nawet mniej.
