Furmint

Furmint – węgierska gwiazda z regionu Tokaj

Szczep wywodzi się z regionu Tokaj, ojczyzny sławnych na cały świat słodkich win Aszú, które po raz pierwszy opisano w 1571 roku w winnicy Hetszolo, w miasteczku o tej samej nazwie co region (Tokaj). Ówczesne wino prawdopodobnie było tworzone z jagód grona Furmint – odmiana jest opisywana jako “autentyczne tokajskie-aszú winogrono” już w 1796 przez niejakiego Jánosa Dercsényi, a jeszcze wcześniej, bo z roku 1611, pochodzą wzmianki o sporej uprawie Furminta w Dolinie Gyepű, około 20 kilometrów na północ od wioski Tokaj. Jak pisze węgierski historyk Dénes Dienes: Są trzy winnice za pensję kaznodziei. Pierwsza to winnica Bakfu, kolejna to winnica Furmint w Dolinie Gyepű, trzecia to winnica Hosszu.

Badania DNA były punktem wyjścia dla kilku hipotez dotyczących pochodzenia Furminta. Badaczom udało się ustalić pokrewność z odmianą Gouais Blanc, raczej jako jej potomek, ponieważ Gouais Blanc jest wspominany znacznie wcześniej we wszelkich źródłach historycznych, jest też znacznie bardziej znaną rośliną w okresie średnich wieków. Co nadzwyczaj interesujące, powyższa relacja oznacza również konotacje rodzinne Furminta z takimi szczepami jak Chardonnay, czy Riesling. Winorośl jest też rodzicem Hárslevelű i prawdopodobnie szwajcarskiego Plantscher. Warty wspomnienia jest fakt, że badania wykazały istnienie czterech odrębnych typów Furminta (o tej samej strukturze DNA): Fehér (white), Lazafürtű (loose-bunched), Piros (pink-berried) oraz Változó (variable). Badania postawiły silny argument za regionem Tokaj, jako miejscu pochodzenia szczepu.

Istnieje legenda, według której Furmint został sprowadzony do Tokaju w pierwszej połowie XII wieku przez włoskich misjonarzy, którzy zostali zaproszeni przez króla węgierskiego Stefana II. Inne podanie mówi o włoskich kolonizatorach przybyłych na te ziemie około roku 1250 z miasta Formia w Lacjum. Kolejna historia opowiada o żołnierzu imieniem Collio z Friuli pseudonim Forment (formento po włosku oznacza zboże, a Collio swoje przezwisko otrzymał ze względu na czerwonawo-blond włosy) – wojak w czasie wojny siedmioletniej otrzymał tytuł hrabiego, nadany w Tokaju przez cesarzową Marię Teresę, a następnie miał sprowadzić grono z ojczyzny. Legendy należy jednak odłożyć między książki, Furmint nigdy nie został zaobserwowany w Italii i nie ma żadnych genetycznych powiązań z włoskimi odmianami, ponadto był obecny w podaniach na kilkaset lat przed wojną.

Grona pączkują wcześnie i dojrzewają późno, jagody o grubej skórce i średniej wielkości. Winorośl podatna na botrytis, mączniaka rzekomego i zwykłego oraz na mróz. Odporna na suszę.

Furmint to ekskluzywna dla Europy Środkowej odmiana. Na Węgrzech porasta nieco ponad 4000 hektarów, głównie w Tokaju (97%), ale też w Somló. Jest to szczep, z którego powstają światowej klasy wina deserowe i wytrawne, pełne, o wysokiej kwasowości, charakterne. Połączenie tej kwasowości, podatności na grzyba botrytis i wysokiego poziomu cukru w jagodach składa się na możliwość tworzenia niesamowicie bogatych, długowiecznych win Aszú (często dochodzi do blendu Furminta z Hárslevelű, w mniejszych ilościach z Sárgamuskotály). Ucieszyć może coraz większa popularność wytrawnych wersji Furminta, do niedawna stojących w cieniu słodkich odpowiedników.

Furmint uprawiany jest także w Słowenii (694 ha), Chorwacji (422 ha), znacznie mniejsze ilości w Austrii (9 ha w 2010 roku), Słowacji i RPA.

Food pairing

Jak inne świeże, białe wina, młody furmint dobrze uzupełni gotowaną rybę, wędzoną rybę, kraba bądź krewetki. Kurczak w kremowym, ziołowym sosie, sushi i sałatki z cytrusem (np. Pomarańczą) również doskonale się sprawdzą. Białe szparagi, delikatnie marynowane warzywa też zrobią robotę, a jeżeli mowa o serach, najlepiej nadadzą się te kozie.

Jeśli mamy akurat pod ręką kilkuletniego furminta, dobrym pomysłem jest podać go z pieczoną gęsią, marokańskim tajine lub japońskimi daniami bogatymi w umami smak.

Deserowy Furmint (np. Aszú) z kolei sparuje z wszelkimi słodkościami zawierającymi karmelizowane jabłka, z gorzką czekoladą, czy też pieczonym ananasem.